Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleabat bir düzen bileğildir. Ahbaplık, sosyete süresince insanoğluın bayağı ne davrandıklarını bileğil, ne davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, namına uyulmak ve uygulanmak dâhilin vardır. Doğruluk kıymeti dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene etkilemek, içtimai yaşamın gerçekleşmesini getirmek icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin içinsına ikrar edilmesi ve uyulması gereken, mutlak sahih kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle sosyete süresince insanoğluın biçimci ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her zaman mümkündür. “İşte haklar, beniâdem davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-beniâdem, beniâdem-tabiat ilişkilerinin insanlığın eş çıkarı ve huzuru dâhilin evrensel ilkelerle güvence şeşna aldatmaınmasıdır. Ahbaplık, beşeriyet seviyesi dâhilin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birhayli düşünce ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, sosyete sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak belirten ufuklerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun eş iyiliğini getirmek için konulan ve hep gücüyle desteklenen kaide, gerçek ve seçimın kâffesidür. Henüz yaygın bir tanılamamıyla haklar, adalete yönelmiş içtimai yaşama düzenidir. Ahbaplık Lügat Fehvaı Ahbaplık kelimesi Arabi “gerçek” kökünden hasılat ve gerçek kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “gerçek” kelimesinin çoğcelil “ah’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na için haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” valörı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk valörında da kullanılır. Yol Fehvaı Ahbaplık dönemden döneme değişmiş olduğu dâhilin hala doyurucu bir tanılamam binalamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok ikrar edilen tanılamamı ise: “Belirli bir zamanda belli başlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mevki zoruna (müeyyide) destelanmış kurallar kâffesidür.” Bilimsel bir disiplin olarak haklar, kendi süresince asliye olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri mevzu yer kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile mevki yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Umum Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Ahbaplık, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna karşılık Anayasa Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun çıbanlıca alt dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku vesair toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik mevki tarafından güvenceye aldatmaınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Ahbaplık kuralları beniâdem davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun porte yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde dublör nitelikteki kamu durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık yerında yaptırım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek dâhilin kullanılır. Ahbaplık düzenini sağlamayı ve korumayı amaçlayan yaptırımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları dikilmek dâhilin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve mangır cezaları; esas hukukunda siyasetten men, kelepir metres; algı hukukunda algı ve gizliceçılık cezaları üzere değişik haklar dallarında değişik yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müteallik çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; dimaği bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasi ufukleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan haklar, genel olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş içtimai bir yaşama düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, ameliye yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun içtimai yaşamı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve güvenlik süresince bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Pratik Yarar (Toplumsal İhtiyaçların önlanması) Hukukun ameliye amacını, içtimai gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile sosyete süresince yaşayan insanoğluın, birbirleri ile oluşturmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın binasından meydana gelen ihtiyaçlarını içinlamaya çaldatmaışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile mevlit, izdivaç, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek haklar düzeni yaşamın asliye gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanın katıksız binasına ve bundan sonra gelen ihtiyaçlarına yarar sarhoş olmak zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, hesaplı gerçeklere bile sadıkdır; hesaplı yokluklara uymalı ve onları içinlamalıdır. 3. Doğruluk Ahbaplık bu fonksiyonu ile belli başlı bir aranjman şeşna aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir denklik düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak başlıca kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanılamamıyla türe, “bir denklik düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sarhoş olmak üzere dü değişik anlamda kullanılır. Doğruluk esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet valörında şahsi bir özelliği deyimler. Erkek her zaman haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni özgülemek yolunda sabah akşam ve bileğmedarımaişetmez bir çaba gösterir. İşte bu biçimci ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile müteallik oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe konseptı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği ilinti biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar yerında hukuki porte olarak kelime konusu olan türe bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Toplum dâhilindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini dâhileren kurallar kamuü olarak haklar, bu bileğerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve harcamak yerinde bulunmuş olduğuna için, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında türe acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü türe konseptı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm haklar sistemine ve sistemlerine hâkim kâin, nesnel ve salt bir porte niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir sosyete düzenini dâhilerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lüzumlu bulunan düzeni vikaye etmek, gerekse onu bileğmedarımaişettirmeyi meşrulaştırmak dâhilin her zaman adalete çıbanvurulur. Nesnel ve yasa üstü türe hukukta içinmıza yerleşmiş haklar düzenlerinin asli örneği, olması gereken haklar valörında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan haklar düzenlerinin namına yarar olup olmadığı açısından bir porte ve kıymetlendirme ölçüsü evet. Yeniden bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve menfi içinlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon istikrar süresince olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Alışılagelen olarak tüm haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem içtimai yaşama uyacak, hem bile bu içtimai yaşamın amerikan barış süresince sürebilmesi dâhilin bir düzen görünümünü sağlamaya çaldatmaışacaktır.
İlk Yorumu Siz Yapın